2019-09-07

Wilgotność drewna - prawidłowe parametry

Wilgotność drewna - co to jest? jak to zmierzyć? ile powinna ona wynosić? jaki to ma wpływ na ostateczny produkt i jego jakość? jak wpływa na trwałość stolarki drewnianej?

 

Wilgotność drewna – jest to stosunek masy wody zawartej w drewnie do masy tego drewna. Stosunek ten może być wyrażony w gramach lub w procentach. W zależności od gatunku świeżo ściętego drzewa wartość ta plasuje się pomiędzy 50 a 150%. Wyróżnia się wilgotność względną i wilgotność bezwzględną w zależności od przyjętego punktu odniesienia. Wilgotność drewna jest uzależniona od warunków w jakich drewno obecnie się znajduje i ma istotny wpływ na pozostałe właściwości tego tworzywa. Od wilgotności uzależniona jest przewodność cieplna oraz gęstość pozorna drewna. Gęstość wyraża się w kilogramach na metr sześcienny i mierzona jest stanie tzw. drewna powietrzno-suchego czyli przy wilgotności 15%.

 

Jaka powinna być prawidłowa wilgotność drewna przeznaczonego do produkcji stolarki drewnianej?

 

Oczywiście, zanim surowiec drzewny dostarczony do producenta stolarki okiennej stanie się oknem drewnianym wymaga zastosowania licznych zabiegów przygotowawczych. Proces przygotowania surowca różni się w zależności od gatunku drewna oraz miejsca jego pochodzenia. Ilość obecnie dostępnych gatunków drewna jest bardzo duża. Rozróżniamy okna z drewna azjatyckiego określane pod „wspólną nazwą” drewna „mahoniowego” lub „meranti”, poza tym bardzo popularne (szczególnie w krajach skandynawskich) drewno sosnowe a także na modrzew, dąb. Są to główne i najbardziej dostępne dla producentów stolarki drewnianej gatunki drewna przeznaczone do jej produkcji. Trzeba podkreślić bardzo istotny fakt - ponieważ okien i drzwi nie produkuje się z litej deski, takiej którą możemy zakupić w dowolnym tartaku i dowolnie wybranym gatunku - możliwość wyprodukowania stolarki jest zależna od dostępności klejonki drewnianej z danego gatunku drewna. Każdy mebel czy element ozdobny z drewna wykonać możemy z każdego rodzaju drewna mając kawałek deski w ręku i poddając ją obróbce, natomiast stolarkę drewnianą wykonamy tylko z klejonki drewnianej przygotowanej przez producentów tej klejonki, z przygotowanego i wyklejonego w odpowiednich warunkach materiału. Właśnie rodzaj tego materiału dostępnego na rynku warunkuje możliwości producentom stolarki drewnianej w rodzaju drewna jaki proponują swoim klientom. Stąd najbardziej popularne oraz dostępne na rynku są gatunki drewna (klejonki drewnianej) takie jak: sosna, meranti, sapeli, dąb, modrzew.

Prawidłowa wilgotność drewna dla elementów montowanych wewnątrz pomieszczeń, które nie będą miały kontaktu z powietrzem zewnętrznym, czyli wilgotność drewna na schody, meble, podłogę czy drzwi wewnętrzne wynosi od  6 do 10 %. Dla elementów drewnianych, mających stały kontakt z powietrzem zewnętrznym, czyli np. okna czy drzwi zewnętrzne  wilgotność drewna powinna wynosić 12-14%.  

Suszenie surowca odbywa się metodami przemysłowymi w specjalnych suszarniach zapewniających nie tylko podwyższoną temperaturę (70–105°C), ale także cyrkulacyjny obieg powietrza pozwalający na intensyfikacje procesu odparowywania wody z drewna. Konieczne jest także zabezpieczenie drewna przed wzrostem wilgotności podczas użytkowania gotowego okna. Należy pamiętać, że drewno, którego wilgotność wzrasta powyżej 20%, przekracza tzw. „suchy stan ochronny” i narażone jest na agresję ze strony grzybów. Należy także pamiętać, że w większości przypadków, do rozwoju mikroorganizmów niszczących drewno konieczna jest obecność powietrza. W celu wyparcia wody oraz wyparcia części powietrza ze struktury drewna przeprowadza się jego impregnację.

 

Jakie są optymalne warunki podczas obróbki drewna?

 

Powietrze wewnątrz pomieszczeń, które ma mniej niż 50% wilgotności zachowuje się jak gąbka wysysająca wodę ze wszystkiego. W momencie, kiedy się zmienia – a jest inna w nocy, w ciągu dnia, rano, po południu, przed południem, latem, jesienią – nie jesteśmy w stanie przewidzieć, co się stanie z materiałami produkcyjnymi. System nawilżania powietrza zapewnia stabilność wymiarową i kształtową obrabianego materiału, zmniejsza zużycie farb, lakierów, rozpuszczalników oraz powoduje zmniejszenie napięcia elektrostatycznego, zmniejsza zawartość kurzu i pyłów w powietrzu, ogranicza straty materiałowe (skręcanie i wyginanie elementów, rozwarstwianie, pęknięcia – zwłaszcza końcówek klejonych materiałów drzewnych). Istotny jest też czynnik ludzki – przy dużych różnicach poziomu wilgotności w pomieszczeniach i na zewnątrz, organizm odreagowuje po pewnym czasie. Pracownik, który choruje, to dla pracodawcy obecnie duży problem. Teoretycznie można go zastąpić, ale nie zawsze jest to możliwe. To wszystko generuje dodatkowe koszty.

Zaleca się prace z drewnem w warunkach optymalnych, w których temperatura otoczenia powinna oscylować w granicach 18-20°C, wilgotność drewna 12-14%, a wilgotność względna powietrza między 60 a 70 %.

Odpowiednia wilgotność w pomieszczeniach lakierni nie tylko zwiększa bezpieczeństwo, ale gwarantuje również uzyskanie idealnej powierzchni po nałożeniu lakieru. Nawilżanie powietrza likwiduje napięcie elektrostatyczne, co także zmniejsza zapylenie w hali i umożliwia położenie idealnej warstwy lakierniczej czy malarskiej.